Jan Bosko urodził się 16 sierpnia 1815 r. w Becchi (obecnie Castelnuovo Don Bosco) w północnych Włoszech. Gdy miał zaledwie dwa lata zmarł jego ojciec Franciszek. Wówczas ciężar wychowania i utrzymania całej rodziny spoczął na wdowie – Małgorzacie, która także w ostatnich latach swego życia była pierwszym pomocnikiem w pracy ks. Bosko. Kilkuletni Janek widząc jak wielkim powodzeniem cieszą się przygodni kuglarze i cyrkowcy, za pozwoleniem matki zaczął ich naśladować. W ten sposób zbierał mieszkańców Becchi i zabawiał ich w niedziele i święta, przeplatając popisy modlitwą, pobożnym śpiewem i „kazaniem”, które było powtórzeniem wcześniej usłyszanego w kościele.
Okres nauki i seminarium
Pierwszą Komunię Świętą przyjął, gdy miał 11 lat. Dopiero w wieku 14 lat rozpoczął naukę u ks. Józefa Calosso. Po przerwie spowodowanej śmiercią tego kapłana, ukończył szkołę podstawową i średnią pracując na swoje utrzymanie. Potem ukończył wyższe seminarium duchowne w Turynie, gdzie 5 czerwca 1841 r. przyjął święcenia kapłańskie.
Apostolstwo
Za radą św. Józefa Cafasso (ksiądz i kierownik duchowy) wstąpił do kierowanego przezeń Konwiktu w celu pogłębiania swojej wiary i wiedzy. Szybko jednak rozpoczął działalność polegającą na niesieniu wszechstronnej pomocy młodzieży, która wówczas bardzo licznie napływała do szybko rozwijającego się miasta, by szukać środków na utrzymanie. Jako datę rozpoczęcia przez ks. Bosko pracy z młodzieżą, która wkrótce przerodziła się w wielkie dzieło, przyjmuje się dzień 8 grudnia 1841 r. (uroczystość Niepokalanej). Ponieważ ciągle przybywało tych, którym potrzebna była pomoc włącznie z udzieleniem dachu nad głową, ks. Bosko zaczął organizować specjalne domy. Tak powstawały oratoria i szkoły. Dla zapewnienia lepszej opieki i w celu rozszerzania dzieła, założył Towarzystwo św. Franciszka Salezego (1859) i zgromadzenie Córek Maryi Wspomożycielki Wiernych (1872). Jednak praca nad opuszczoną młodzieżą nie wyczerpała zapału apostolskiego tego świętego. Otwierając nowe placówki w Europie wysyłał jednocześnie swoich duchowych synów na misje do Ameryki Południowej. Dzisiaj salezjanie pracują na wszystkich kontynentach.
System prewencyjny
Bardzo ważnym dziedzictwem ks. Bosko jest wypracowana i wypraktykowana przez niego metoda wychowawcza zwana systemem prewencyjnym. Między innymi polega ona na akcentowaniu takich wartości jak: religia, miłość i rozum oraz na ciągłej asystencji przy młodzieży. Dla współczesnych ks. Bosko, było to nowością nie od razu znajdującą zwolenników. A i dziś nie jest ta metoda łatwą w praktykowaniu.
Najważniejsze daty:
- 1815 – 16 sierpnia – narodziny
- 1817 – śmierć ojca
- 1825 – proroczy sen Janka o jego posłannictwie
- 1826 – I Komunia Święta
- 1833 – Bierzmowanie
- 1835 – Janek wstępuje do Seminarium, wdziewa sutannę
- 1841 – święcenia kapłańskie
- 1841 – 8 grudnia – spotkanie Bartłomieja Garelli, początek apostolatu młodzieżowego
- 1846 – Oratorium Wędrowne na Valdocco
- 1853 – otwarcie pierwszej szkoły zawodowej na Valdocco
- 1854 – ks. Bosko nadaje swoim współpracownikom nazwę Salezjanie
- 1854 – spotkanie z Dominikiem Savio
- 1855 – pierwszy krok do założenia Towarzystwa Salezjańskiego: kleryk Rua składa śluby na ręce ks. Bosko
- 1856 – śmierć Matki Małgorzaty
- 1857 – śmierć Dominika Savio
- 1858 – pierwsza podróż do papieża
- 1859 – ks. Bosko podejmuje publicznie decyzję o założeniu Towarzystwa Salezjańskiego
- 1863 – otwarcie pierwszego domu poza Turynem
- 1864 – spotkanie z Marią Dominiką Mazzarello
- 1865 – poświęcenie kamienia węgielnego pod budowę bazyliki Matki Bożej Wspomożenia Wiernych
- 1865 – pierwsze śluby wieczyste salezjanów
- 1868 – konsekracja bazyliki Wspomożycielki
- 1874 – Stolica Apostolska zatwierdza Konstytucje Zgromadzenia Salezjańskiego
- 1875 – ks. Bosko wysyła pierwszych misjonarzy do Ameryki Południowej
- 1881 – śmierć Marii Dominiki Mazzarello
- 1884 – ks. Cagliero otrzymuje sakrę biskupią
- 1887 – konsekracja bazyliki Serca Jezusowego w Rzymie
- 1888 – 31 stycznia – śmierć ks. Bosko.
- 1929 – beatyfikacja ks. Bosko
- 1934 – 1 kwietnia Jan Bosko został ogłoszony świętym Kościoła katolickiego
Duchowość salezjańska
Ksiądz Bosko był nie tylko genialnym wychowawcą i skutecznym działaczem społecznym, ale również wspaniałym przewodnikiem duchowym, który dopomógł wielu osobom osiągnąć stan świętości. Charakterystyczną cechą św. Jana Bosko była umiejętność tłumaczenia na język młodzieży prawd objawionych w Ewangelii.
Oryginalność jego duchowości nie polegała na tym, że proponował on pewne „duchowe nowości”, ale na tym, że praktykom od wieków istniejącym w Kościele nadawał nowe znaczenie. Salezjańska Duchowość Młodzieżowa określana jest poprzez sześć aspektów:
- Duchowość codzienności – chodzi o to, aby w swoim codziennym życiu, bez uciekania się do nadzwyczajnych środków i metod odkrywać obecność Boga i możliwość spotkania z Nim. Chodzi o ewangeliczny sposób patrzenia na rzeczywistość by widzieć ją głębiej (tak jak Jezus), by odkrywać swoje życie jako wspaniałą przygodę wpisaną w Boży plan istnienia wszechświata.
- Duchowość przyjaźni z Jezusem – umieć przeżywać swoją wiarę jako spotkanie z Jezusem jako Nauczycielem i Źródłem życiowej mocy. W praktykach religijnych: modlitwie, Bożym Słowie, sakramentach doświadczać Jego obecności i pomocy.
- Duchowość komunii z Kościołem – widzieć w Kościele nie tyle instytucję, co środowisko swojego życia znaczone relacją bliskości Boga i bliźniego.
- Duchowość pobożności Maryjnej – widzieć w Maryi wzór zawierzenia Bogu i źródło szczególnej pomocy w trudnościach.
- Duchowość radości i optymizmu – rodząca się z pozytywnego patrzenia na rzeczywistość, ufności wobec Boga i drugiego człowieka oraz odkrywania sensu wspaniałego daru życia.
- Duchowość odpowiedzialnej służby – umiejętność dzielenia się pięknem życia z innymi w sposób roztropny i odpowiedzialny poprzez wzajemne przychodzenie sobie z pomocą tym „darem jaki każdy posiada”.