Historia Parafii (Zarys dziejów Kobyli)
Pierwsze ślady pobytu człowieka na terenie dzisiejszej Kobyli pochodzą z okresu neolitu, nazywanego również młodszą epoką kamienia (w tej części Europy trwającej w latach 5200 ? 1900 p. n. e.), datowanych na ok. 4000 r. p. n. e. Znaleziskami były kamienne toporki. W Kobyli nie prowadzono jednak szerszych prac archeologicznych, mogących przybliżyć owe pierwsze ślady bytności ludzi na jej obszarze. Wiadomo natomiast, że usytuowanie w pobliżu Bramy Morawskiej sprawiało, że teren ten był świadkiem częstych wędrówek plemion już w paleolicie, kiedy ludzie prowadzili koczowniczy tryb życia.
Część informacji dostarcza nam również historia ogólna Śląska, mogąca sugerować co działo się w regionie. Ważny wydaje się w tym względzie okres wędrówek ludów obejmujący lata 375 ? 568 n. e. podczas którego przez Śląsk przetoczyło się wiele plemion. W VII wieku Słowianie wyparli plemiona germańskie. Był to czas, który nie sprzyjał stabilizacji osadnictwa ze względu na ciągłe przenikanie na Górny Śląsk wpływów z południa, przedostających się tu przez Bramę Morawską. Stabilizacja nastąpiła dopiero ok. VIII wieku.
Z połowy IX w. pochodzi pierwsze źródło wymieniające nazwy plemion śląskich. Jest nim sporządzony przez tzw. Geografa Bawarskiego spis plemion oraz grodów i okręgów grodowych. Zgodnie z zawartymi w nim informacjami tereny te zamieszkiwały plemiona Gołężyców (posiadające 5 nie sprecyzowanych bliżej grodów) i Głupich Głów, prawdopodobnie posiadających siedziby w okolicach Głubczyc.
Nie wiadomo czy górnośląska kraina wchodziła w skład Państwa Wielkomorawskiego, z pewnością natomiast była terenem, na którym ścierały się jego interesy z plemieniem Wiślan, przekształcone później w rywalizację pomiędzy Polską i Czechami.
Mała ilość źródeł nie pozwala niestety przybliżyć historii Kobyli z okresu średniowiecza i czasów nowożytnych. Na rozbieżności napotykamy już w związku z pierwszą wzmianką do niej się odnoszącą. W monografii miejscowości z 2002 r. pod redakcją Alojzego Otręby przyjęto, że był to rok 1204, kiedy pod nazwą Cobela została wymieniona wśród wsi płacących dziesięcinę kolegiacie w Opolu. Kolejna z hipotez mówi, że datę tę należy przesunąć do 1212 r. szukając Kobyli pod wyżej wymienioną nazwą w wykazie osad kasztelanii raciborskiej. Natomiast najbardziej prawdopodobną wydaje się data 1272 r., co potwierdza Idzi Panic w swej pracy: Historia osadnictwa w księstwie opolskim we wczesnym średniowieczu, wskazując na istnienie Kobyli w ramach wymienionej kasztelanii.
Odnosząc się do samej nazwy, wydaje się, że wspomniana Cobela w rzeczywistości była pierwszą nazwą miejscowości i wywodzi się od nazwy jej właściciela. Dokładne jednak poznanie początków Kobyli i ustalenie pierwszego wzmiankowania w źródłach wymaga podjęcia bardziej kompleksowych badań.
Następny ślad w dokumentach wieś pozostawiła ponad 100 lat później, w 1384 r. i nosiła wtedy nazwę Walde Cobela (jednak również w tym przypadku nie ma jednoznacznych dowodów potwierdzających tę tezę, bowiem tak samo nazywano las Kobiela w okolicach dzisiejszego Bierunia). Wiadomo natomiast, że w średniowieczu w Kobyli ważono piwo, pozyskiwano miód, wyrabiano świece woskowe, hodowano owce i dostarczano drewna jako materiału budulcowego. W 1445 r. Kobyla wymieniana jest w źródłach, jako dobra skarbowe księstwa raciborskiego, gdzie trafiała większość powstających we wsi produktów. Jako osada zaopatrująca Racibórz w piwo jest wymieniana w dokumentach także w roku 1612. Tym samym od początku miała wyraźny służebny charakter; potwierdza to także brak istnienia folwarku czy dworku szlacheckiego. W 1679 r. hr. Franciszek von Oppersdorff, włodarz Raciborza, pozwolił Urbanowi Biczykowi na zbudowanie młyna opodal stawu (prawdopodobnie chodzi o staw na Górnioku).
W 1683 r. ważnym wydarzeniem dla mieszkańców Kobyli była odsiecz króla Jana III Sobieskiego zmierzającego na pomoc oblężonemu Wiedniowi, podczas której część królewskich wojsk przemaszerowała pomiędzy Kobylą a Raciborzem.
Na początku XVIII miejscowość nabył baron Karol Henryk Sobek, starosta ziemski opolsko ? raciborski oraz pan na Koszęcinie i Ujeździe, a także tajny radca cesarski. Do transakcji doszło już w 1712 r. kiedy baron zakupił zamek raciborski wraz z przylegającymi do niego dobrami. Jej ziemie wchodziły bowiem w skład własności księstwa raciborskiego.
Do roku 1742 r. wieś znajdowała się w granicach państwa Habsburgów. Zmiana przynależności nastąpiła w wyniku wojen śląskich (1740-1763), po których tereny te zostały przyłączone do państwa pruskiego. Najważniejsza dla opisywanego obszaru okazała się pierwsza z nich (toczona w latach 1740 ? 1742) zakończona pokojem w Berlinie sankcjonującym zdobycze terytorialne króla Prus, Fryderyka II. Król tym samym zyskał hrabstwo kłodzkie oraz Dolny i Górny Śląsk, jednak bez księstwa cieszyńskiego, opawskiego oraz części księstw karniowskiego i nyskiego. Następne wojny w dużej mierze potwierdzały już tylko wcześniejsze zdobycze. Zmiana państwowości w dłuższej perspektywie przyniosła przekształcenia ludnościowe, gospodarcze i cywilizacyjne. Pierwsze reformy wprowadził jeszcze sam Fryderyk Wielki, chodzi głównie o reformy ustrojowe ? sądownictwo i system militarny.
Kobyla należąca do dóbr raciborskich w 1780 r. znalazła się w posiadaniu Macieja von Wilczka. Wiadomo także, że cztery lata później w osadzie było 11 gospodarstw kmiecich. Młyn, na którego budowę wydano pozwolenie ponad 100 lat wcześniej, w 1784 r. ciągle prosperował i był ważny dla gospodarki okolicy i samej wsi.
Kolejne zawirowania związane były z wojnami napoleońskimi, które spowodowały, że sytuacja wewnątrz państwa pruskiego była bardzo napięta. Na Prusy została nałożona duża kontrybucja, spłatę której przerzucono na barki ludności, obciążając ją nowymi podatkami, co siłą rzeczy musiało odbić się na nastrojach mieszkańców prowincji. Na wsiach wrzało doprowadzając na Górnym Śląsku w 1811 r. do powstania chłopskiego, w którym wzięła udział część mieszkańców Kobyli. W tej sytuacji w Prusach zdecydowano się na podjęcie generalnej reformy państwa (reformy Steina i Hardenberga). W ich wyniku m. in. zniesiono pańszczyznę i poddaństwo chłopów. Działania te zmieniły także oblicze Kobyli. W 1845 r. wieś posiadała 59 domów i była zamieszkiwana przez 367 osób wyznania katolickiego (nie wiadomo, czy wśród mieszkańców byli ewangelicy); trzynastu z nich było rzemieślnikami. Istniał wtedy już folwark, a przez przepływający przez osadę potok w połowie XIX w. można było przejść tylko przez jedno przejście. Ciągle działał ? wspomniany już ? wodny młyn. Wiadomo także, że w tym samym wieku istniał budynek woskowni, znajdujący się w centrum, na rogu dzisiejszych ulic Polnej i Wypoczynkowej, który jeszcze przed drugą wojną światową uległ zniszczeniu. Natomiast w połowie XIX w. w nawiązaniu do Kobyli mówiło się o małych pokładach rudy żelaza, których eksploatacja nie opłacała się w ostatecznym rozrachunku.
Najstarszym zachowanym budynkiem w osadzie jest powstała w 1846 r. kaplica pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego. Niespełna 30 lat później (1875 r.) wzniesiono szkołę. Tymczasem w obliczu szybkiego wzrostu ilości dzieci zdecydowano się na postawienie w 1902 r. drugiego budynku szkolnego, który obecną formę zawdzięcza rozbudowie w 1911 r. Budynki połączono w 1943 r. zabudowaniami gospodarczymi przy okazji rozbudowując starszy z budynków szkolnych. Wioskę zamieszkiwało wtedy ok. 770 osób.
Początek wieku stał pod znakiem nacisków germanizacyjnych na mieszkańców, czego wyrazistym przejawem była zmiana nazwy miejscowości. W tym celu zbierano nawet podpisy pod zaproponowanymi dwiema możliwościami: Birkenthal lub Wilhelmsdorf. W związku z tym w listopadzie 1905 r. w Nowinach Raciborskich pisano: ?smutne to gdy polska wioska sama przykłada do tego rękę?. Ostatecznie zdecydowano się na inne rozwiązanie i postanowiono, że wieś będzie istniała pod nazwą Wilhelmstal, do której to zmiany został upoważniony sołtys Durczok. Nazwa Dolina Wilhelma ? bo tak w tłumaczeniu nazywała się wieś ? w wyniku rozrostu wsi z czasem zaczęła tracić swe znaczenie.
Kolejne lata dla historii miejscowości i całego Górnego Śląska miały zasadnicze znaczenie i wiązały się z zakończeniem pierwszej wojny światowej. Na konferencji pokojowej zorganizowanej w Paryżu debatowano m.in. nad granicami odradzającej się Polski, która wysuwała aspiracje do regionu zamieszkałego przez polskich Górnoślązaków. Na paryskiej konferencji swoje żądania obejmujące tereny Górnego Śląska na północ od Raciborza, Rybnika i Żor, a zatem w ramach których położona była także Kobyla, wysuwała również Czechosłowacja, która właściwie nie zdołała nakłonić nikogo do swojej wersji podziału Górnego Śląska. Przeciągające się obrady konferencji nie przyniosły jednak jednoznacznego rozwiązania, ponieważ Traktat Wersalski z 28 czerwca 1919 r. zdecydował, że na Górnym Śląsku zostanie przeprowadzony plebiscyt.
Władzę nad sporną prowincją przejęła Komisja Międzysojusznicza (Włochy, Francja i Wielka Brytania), której zadaniem wraz z towarzyszącymi wojskami alianckimi było dopilnowanie prawidłowego przebiegu kampanii plebiscytowej i samego głosowania oraz utrzymanie porządku i spokoju. W powiecie raciborskim zadanie to powierzono siłom włoskim, których część stacjonowała także w Kobyli.
Narastający konflikt pomiędzy stroną polską i niemiecką doprowadził do wybuchu dwóch powstań śląskich (18 ? 24 sierpnia 1919 r. oraz 19/20 ? 25 sierpnia 1920 r.), których zasięg bezpośrednio nie dotknął terytorium miejscowości. W listopadzie 1919 r. Górnoślązacy manifestacyjnie wzięli udział w wyborach komunalnych, które przyniosły wyraźne zwycięstwo stronie polskiej. W samej Kobyli wybrano 8 polskich przedstawicieli i 1 radnego katolickiej partii Centrum. Przez cały czas kontynuowano jednak agitację plebiscytową, na którą czasami narzekali sami mieszkańcy m. in. w związku z proniemiecką działalnością nauczyciela Miki.
W marcu 1921 r. doszło w końcu do plebiscytu, w którym Kobylanie opowiedzieli się wyraźnie za włączeniem do państwa polskiego. Zaproponowany Polsce podział regionu okazał się niekorzystny, co objawiło się wybuchem III powstania śląskiego (2/3 maja ? 5 lipca 1921 r.), które miało największy zasięg z dotychczasowych i objęło swym działaniem również samą Kobylę. Ostatecznie powstanie okazało się sukcesem Polaków i w zasadniczy sposób wpłynęło na zmianę wcześniejszego podziału Górnego Śląska, w wyniku którego Kobyla stała się miejscowością graniczącą z państwem niemieckim. Na uwagę zasługuje w tym miejscu postawa jednego z mieszkańców wioski, Alojzego Gabora, który w jednym z powstań był dowódcą powstańczych batalionów.
Polska przejęła należącą do niej część Górnego Śląska w połowie roku 1922, ustanawiając dla niego autonomiczne województwo. W 1922 r. zdecydowano się powrócić do pierwotnego nazewnictwa osady, wprowadzając nazwę ? Kobyla, której używano do momentu, kiedy nad terenem władzę w 1939 r. przejęła III Rzesza.
Mimo że w wyniku plebiscytu miejscowość znalazła się w obrębie państwa polskiego nie wpłynęło to na prawo własności do jej gruntów, którą ciągle zachowywał raciborski książę Wiktor August. W okresie międzywojennym wieś była osobną jednostką terytorialną na prawach gminy. Zmieniono też przynależność parafialną Kobyli wydzielając ją z Markowic, które pozostały w Niemczech i przyłączając do parafii Raszczyce.
Pierwsze dziesięciolecia XX wieku były okresem znacznego rozwoju wsi. Wiadomo, że w 1915 r. w jej obrębie istniał wielobranżowy sklep Karola Kotzura; piekarnia, której właścicielem był Robert Kloska i karczma, którą prowadziła rodzina Durczoków. Przed 1925 r. powstała również remiza strażacka. Przed wybuchem drugiej wojny światowej w Kobyli stały 133 budynki. Nie zdołano natomiast doprowadzić sieci elektrycznej, która powoli obejmowała już najbliższe okręgi.
Dowodem na silne poczucie wiejskiej wspólnoty była decyzja o budowie kościoła. Do tej pory Kobylanie, aby móc uczestniczyć we Mszy św. byli zmuszeni do chodzenia do kościołów w Markowicach lub Raszczycach. Raz jasno wytyczony cel wystarczył, aby mieszkańcy doprowadzili swój plan do końca, przejawiając w tym względzie śląski chart ducha i wysoką samoorganizację, której nie pokrzyżował brak wsparcia finansowego, ponieważ budowę mieszkańcy sponsorowali z własnych pieniędzy. Prace ruszyły w 1935 r., których efektem było poświęcenie pięć lat później, nawiązującego do rozwiązań modernistycznych, budynku dzisiejszej świątyni.
Wybuch wojny we wrześniu 1939 r. przyniósł szybkie włączenie wsi w granice państwa niemieckiego. Na szczęście pierwsze działania zbrojne miały miejsce dopiero w rejonie Rybnika i tym samym oszczędziły obszar miejscowości. Nowe władze szybko zarządziły powtórną zmianę nazwy na Wilhelmstal, która funkcjonowała aż do zakończenia wojny w 1945 r. Kobyla została też poddana polityce germanizacyjnej, co objawiło się m.in. sprowadzeniem niemieckiego nauczyciela. Jako, że znalazła się w obrębie III Rzeszy, tak samo jak wszystkie terytoria należące do tego państwa, służyła do poboru rekruta, w skutek czego część mężczyzn została wcielona do Wehrmachtu. Był to natomiast okres, który nie wiązał się z bezpośrednim zagrożeniem działań militarnych. To nastąpiło dopiero wraz z parciem armii sowieckiej na zachód i spychaniem armii niemieckiej w głąb swojego terytorium. W końcu walki dotarły w rejon ówczesnego Wilhelmstalu, co objawiło się dwukrotnym przejściem frontu przez jego ziemię. Do celów militarnych został wykorzystany nawet kościół, którego wieża służyła do obserwacji okolicy. Ostatecznie Kobyla została ?wyzwolona? 31 marca 1945 r. przez wojska sowieckie. Szczęśliwie w wyniku działań wojennych nie została mocno dotknięta, szacuje się, że doszczętnie zostało zniszczonych około dziesięć domów.
Koniec wojny przyniósł kolejne zmiany granic państwowych i przesiedlenia ludności z Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej. Dla części osób podążających ze wschodu Kobyla stała się nawet miejscem pobytu lub krótkotrwałego osiedlenia, po którym kontynuowali swoją podróż na zachód w poszukiwaniu nowego domu. Krótko po wojnie ? we wrześniu 1945 ? nastąpiła elektryfikacja wioski, co było znacznym udogodnieniem dla jej mieszkańców.
Lata 50. stały pod znakiem kontynuowania, przerwanej przez wojnę, inicjatywy związanej z możliwością praktykowania kultu religijnego w rodzinnej miejscowości. W 1954 r. na wyraźne żądanie mieszkańców Kobyla została wydzielona z parafii Raszczyce i przydzielona do parafii w Pogrzebieniu. Cztery lata później przydzielono jej osobnego duszpasterza. Dopiero dwadzieścia lat później (29 stycznia 1978 r.) dla Kobyli erygowana została samodzielna parafia, którą do dnia dzisiejszego zawiadują Salezjanie.
Kolejne lata były okresem dalszych działań mieszkańców ? w 1979 r. powstał Dom Kultury, w budynku którego mieszczą się: ośrodek zdrowia, Ochotnicza Straż Pożarna i inne pomieszczenia użyteczności publicznej. Do życia powołano także klub piłkarski ?Płomień? Kobyla. Inicjatywy kulturalne wychodziły także z Koła Gospodyń Wiejskich.
Na przestrzeni dziejów wieś wiele razy zmieniała przynależność administracyjną: 5 razy zmieniało się funkcjonowanie w ramach powiatu (zawsze pomiędzy powiatami rybnickim i raciborskim); zmiany następowały także w zwierzchnictwie gminnym (Kobyla, Lyski, Kornowac). Do tej ostatniej należy od roku 1973 r.
Dziś Kobyla wchodzi w skład powiatu raciborskiego, jest też najbardziej wysuniętym na północ sołectwem gminy Kornowac. Obecnie zamieszkują ją 1044 osoby.